Anemia
Anemia,
perkataan yang berasal daripada bahasa Greek yang
membawa pengertian "tiada darah", merujuk kepada kekurangan sel darah
merah (RBC) dan/atau hemoglobin.
Ini mengurangkan keupayaan darah untuk memindahkan oksigen ke tisu-tisu,
dan mengakibatkan hipoksia; oleh sebab semua sel manusia
bergantung kepada oksigen untuk hidup, tingkatan-tingkatan anemia yang
berbeza-beza menimbulkan pelbagai masalah. Hemoglobin (protein yang
membawa oksigen di dalam sel darah merah) harus hadir untuk memastikan
pengoksigenan yang mencukupi bagi semua tisu dan organ badan.
Tiga kelas anemia yang
utama termasuk:
1.
kehilangan darah akut (mendadak) yang
berketerlaluan (genting seperti dalam kes pendarahan akibat kecelakaan, atau
kronik (melalui kehilangan darah isi padu rendah dalam jangka masa lama);
2.
pemusnahan sel darah yang berterlaluan (hemolisis); dan
3.
pengeluaran/penghasilan sel darah merah yang kurang
(hematopoiesis yang tidak berkesan).
Bagi wanita-wanita yang
datang haid,
kekurangan ferum dalam diet merupakan satu sebab yang umum untuk
kekurangan pengeluaran sel darah merah.
Simptom Dan Tanda
Anemia
sukar dikesan bagi kebanyakan orang, dan simptomnya kabur. Biasanya, perasaan
lemah atau keletihan dilaporkan. Sesak nafas dilaporkan dalam kes
teruk. Anemia amat teruk memerlukan tindakbalas pengimbal di manaoutput jantung meningkat dengan
jelas, membawa kepada degupan laju (palpitation) dan berpeluh; kegagalan
jantungboleh terjadi jika orang yang sudah berumur mengalaminya.
Kulit dan
selaput mukosa yang pucat sahaja menjadi tanda utama bagi anemia di tahap
berbahaya (severe anemia), dengan itu bukanlah merupakan tanda yang
pasti.
Diagnosis
Satu-satu
cara mengesan anemia adalah dengan ujian darah. Lazimnya, kiraan darah
lengkap boleh dilaksanakan. Selain daripada melaporkan jumlah sel darah merah dan
tahap hemoglobin, penganalisis automatik juga
boleh mengukur saiz sel darah merah, yakni satu alat penting untuk membezakan
sebab-sebabnya.
Kekadangnya,
ujian lain diperlu untuk membezakan lagi sebab-sebab anemia. Ini dibincangkan
bersama dengan diagnosis pembezaan (bawah). Doktor mungkin juga memutuskan
membuat ujian darah penyaringan yang lain untuk menentukan sebab keletihan,
tahap-tahap glukosa, kadar pemendapan eritrosit, feritin, ujian fungsi renal serta elektrolitmungkin
menjadi sebahagian daripada kajian diagnosis intensif. Tanda-tanda yang senang
dikenalpasti bagi pesakit anemia antaranya adalah:
Tanda-tanda
pucat pada bibir dan sekeliling mulut, kuku, pelipat dan di bahagian dalam
kelopak mata. Tidak bermaya, letih, dan lemah badan. Pendek nafas apabila
melakukan senaman.. Pening, pitam disebabkan oleh kurangnya oksigen sampai ke
otak. Angina pektoris iaitu suatu keadaan apabila berlaku kesakitan di dada
yang diakibatkan oleh oksigen yang sampai ke jantung tidak mencukupi.
Palpitasi, iaitu suatu keadaan apabila denyutan jantung menjadi cepat dan kuat
secara luarbiasa. Kurang selera makan dan kehilangan berat badan, sukar untuk
berjalan; dan mental bercelaru yang disebabkan oleh kekurangan vitamin B12.
Penyakit demam kuning (jaundis) terjadi bagi kes anemia hemolitik .
Anemia Mikrositik
Kekurangan zat besi merupakan sebab paling kerap untuk
anemia jenis ini berlaku. Namun anemia mikrositik juga boleh berlaku kerana
penyakit-penyakit darah (hemoglobinopathies) lain seperti anemia sel
sabit dan talasemia.
Anemia kerana kekurangan zat besi (ferum) berlaku apabila
pengambilan zat besi dalam diet tidak mencukupi, atau penyerapannya
tidak berlaku dengan sempurna. Zat besi merupakan elemen penting dalam hemoglobin. Hemoglobin adalah sejenis pigmen
yang terkandung dalam sel darah merah. Pigmen ini berfungsi sebagai
tempat untuk oksigen berpaut (oxygen-binding site). Apabila kandungan
zat besi rendah, kadar hemoglobin dalam sel darah merah juga berkurang. Wanita
sering mengalami masalah ini, kerana kadar wanita kepada lelaki yang mempunyai
masalah ini adalah 10:1 (sepuluh wanita untuk satu lelaki). Hal ini sering
dikaitkan dengan pendarahan teruk (heavy bleeding) yang dialami
sesetengah wanita. Kajian menunjukkan pelajar perempuan dengan tahap zat besi
yang rendah berprestasi lebih teruk dalam pelajaran dan tahap IQ berbanding
gadis normal dan pelajar lelaki. Kekurangan zat besi juga boleh disebabkan
pendarahan dalaman, terutama sepanjang saluran alimentari (mulut, esofagus, perut, duodenum, jejunum, ileum, usus besar atau
kolon, rektum dan dubur).
Walaupun sebabnya berbagai-bagai, pendarahan di mana-mana tempat sepanjang
salur ini boleh disebabkan oleh kanser. Oleh itu, tempat dan sebab pendarahan
berlaku perlu dikenal pasti dengan tepat oleh doktor bertauliah.
Anemia Normositik
Anemia normositik selalunya disebabkan kehilangan darah
yang banyak dalam masa yang singkat, seperti yang dialami orang yang terlibat
dalam kecelakaan jalan raya atau orang yang mengelar pergelangan tangannya
dalam cubaan membunuh diri. Penyakit yang kronik selalu menyebabkan tubuh gagal
menghasilkan sel darah merah yang cukup (berbeza dengan anemia milrositik yang
disebabkan kekurangan hemoglobin, bukan sel darah). Sebagai contoh, kegagalan ginjal yang
kronik menyebabkan pengurangan kadar rembesan eritropoietin, hormon penting
dalam pembinaan sel darah merah. Kerosakan pada hati juga menyebabkan perkara
sama terjadi.
Anemia jenis ini juga berlaku kepada pesakit yang
mempunyai masalah keseimbangan hormon (hormonal
imbalance), terutama kekurangan testosteron atau hipogonadisme. Anemia
sideroblastik (sideroblastic anemia) juga termasuk dalam kategori ini.
Anemia sideroblastik adalah salah satu simptom untuk sindrom myelodisplastik (myelodysplastic
syndrome). Sindrom ini merupakan satu kumpulan masalah yang berpunca dari sintesis sel darah merah yang tidak normal.
Sindrom ini selalunya akan menjadi leukemia.
Anemia aplasia, atau kegagalan sum-sum tulang merupakan
anemia yang disebabkan oleh kegagalan sum-sum tulang untuk menghasilkan sel
darah. Anemia aplasia jarang berlaku jika dibandingkan dengan anemia yang
disebabkan kecacatan genetik atau gizi tidak seimbang, namun ia berkembang
dan memburuk dengan lebih pantas.
Anemia Makrositik
·
Punca utama anemia makrositik adalah
kekurangan sama ada vitamin B12 atau asid folik (atau
kedua-duanya) akibat kekurangan pengambilan atau masalah penyerapan . Anemia pernisius (pernicious anemia)
adalah keadaanautoimun (autoimmune) di mana tubuh
kekurangan faktor intrisik yang diperlukan bagi menyerap vitamin B12 daripada
makanan.
·
Ketagihan alkohol boleh
menyebabkan anemia makrositik.
·
Anemia hemolitik adalah anemia di
mana pelupusan atau degradasi (degradation) sel darah merah berlaku
terlampau cepat. Jaundis (demam kuning) dan peningkatan tahap enzim laktat dehidrogenase (lactate
dehydrogenase) merupakan simptom-simptom anemia hemolitik. Sebabnya
berbagai-bagai, antaranya autoimun, masalah genetik ataupun masalah mekanikal
seperti pembedahan jantung atau sirosis hati (liver cirrhosis)
Rawatan untuk kekurangan vitamin B12 (yang
menyebabkan anemia makrositik) telah dijumpai oleh William Parry Murphy. Beliau
melukakan anjing-anjing eksperimen sehingga semuanya menjadi
anemia, dan kemudian memberi mereka pelbagai bahan dan zat makanan untuk
mencari bahan yang mampu mengubat anemia. Berdasarkan kajian beliau ini,
memakan hati mampu mengurangkan simptom dan akhirnya menyembuhkan anemia. George
Richards Minot dan George Hoyt Whipple akhirnya berjaya mengasingkan vitamin
B12 dari hati. Untuk itu, ketiga-tiga orang ini berkongsiHadiah Nobel 1934
dalam Perubatan.
Rawatan Bagi
Anemia
Terdapat
banyak jenis rawatan bagi anemia dan jenis rawatan bergantung kepada keterukan
dan punca anemia.
Kekurangan zat besi akibat kekurangan makanan amat jarang
bagi dewasa tidak berhaid (lelaki dan wanita putus haid). Diagnosis kekurangan
zat besi menyatakan pencarian bagi potensi punca kehilangan sebegitu seperti
perdarahan perut (gastrointestinal) akibat ulser atau barah kolon.
Anemia kekurangan zat besi ringan hingga serdahana dirawat dengan tambahan zat
besi menggunakan ferous sulfat atau ferrous gluconate. Vitamin C mungkin
membantu keupayaan tubuh bagi menyerap zat besi.
Vitamin tambahan diberikan secara oral (asid folik) atau suntikan (vitamin B-12)
akan menggantikan kekurangan khusus.
Bagi penyakit anemia kronik, anemia dikaitkan dengan
kemoterapi (chemotherapy), atau anemia dikaitkan dengan penyakit ginjal,
bagi menggalakkan penghasilan sel darah merah.
Bagi kes anemia teruk, atau dengan kehilangan darah
berterusan, pemindahan darah mungkin diperlukan.
No comments:
Post a Comment